Tự nhiên với vẻ đẹp kỳ diệu và lao động sản xuất với sự cống hiến không ngừng nghỉ của con người đã trở thành nguồn cảm hứng vô tận cho cuộc sống. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá 5 câu tục ngữ về thiên nhiên, mang theo mình ý nghĩa sâu sắc và tri thức quý báu.
1. Câu Tục Ngữ Về Thiên Nhiên và Lao Động Sản Xuất
- Chuồn chuồn bay thấp thì mưa, bay cao thì nắng, bay vừa thì râm.
- Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa.
- Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, ngày tháng mười chưa cười đã tối.
- Tháng ba mưa đám, tháng tám mưa cơn.
- Mây xanh thì nắng, mây trắng thì mưa.
- Kiến đen tha trứng lên cao, thế nào cũng có, mưa rào rất to.
- Lúa chiêm lấp ló đầu bờ, hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên.
- Ráng mỡ gà, có nhà thì giữ.
- Chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưa.
- Mưa chẳng qua ngọ, gió chẳng qua mùi.
- Đầu năm sương muối, cuối năm gió nồm.
2. Thành ngữ về lao động sản xuất và vẻ đẹp thiên nhiên
- Cơn đằng Đông vừa trông vừa chạy, cơn đằng Nam vừa làm vừa chơi, cơn đằng Bắc đổ thóc ra phơi, cơn đằng Tây mưa ngu bão ngáo.
- Chuồng gà hướng đông, cái lông chẳng còn.
- Trồng khoai đất lạ, gieo mạ đất quen.
- Một tiền gà, ba tiền thóc.
- Được mùa quéo, héo mùa chiêm.
- Mặt trời có quầng thì hạn, mặt trăng có tán thì bão.
- Tỏ trăng mười bốn được tằm, tỏ răng hôm rằm thì được lúa chiêm.
- Chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưa.
- Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa.
- Trâu ơi ta bảo trâu này, trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta.
- Cấy cày giữ nghiệp nông gia, ta đây, trâu đấy, ai mà quản công!
- Bao giờ cây lúa còn bông, thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn.
- Mống đông vồng tây, chẳng mưa dây cũng bão giật.
- Tức nước vỡ bờ tháng Bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt.
- Trăng mờ tốt lúa nỏ, trăng tỏ tốt lúa sâu.
- Gió bấc hiu hiu sếu kêu thì rét.
- Én bay thấp mưa ngập cầu ao, én bay cao mưa rào lại tạnh.
- Sáng mưa, trưa tạnh.
- Lập thu mới cấy lúa mùa, khác nào hương khói lên chùa cầu con.
- Mưa tháng ba hoa đất, mưa tháng tư hư đất.
- Mạ chiêm ba tháng không già, mạ mùa tháng rưỡi ắt là không non.
- Ao sâu tốt cá, nước cả cá to.
3. Ca dao và tục ngữ về thiên nhiên
- Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, ngày tháng mười chưa cười đã tối.
- Cơn đằng Đông vừa trông vừa chạy, cơn đằng Nam vừa làm vừa chơi, cơn đằng Bắc đổ thóc ra phơi, cơn đằng Tây mưa ngu bão ngáo.
- Kiến đen tha trứng lên cao, thế nào cũng có, mưa rào rất to.
- Chuồn chuồn bay thấp thì mưa, bay cao thì nắng, bay vừa thì râm.
- Én bay thấp mưa ngập bờ ao, én bay cao mưa rào lại tạnh.
- Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa.
- Nước chảy đá mòn.
- Gió thổi đổi trời.
- Tháng ba mưa đám, tháng tám mưa cơn.
- Chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưa.
- Trời nắng chóng mưa, trời mưa chóng tối.
- Gió heo may, chuồn chuồn bay thì bão.
- Đầu năm sương muối, cuối năm gió nồm.
- Tháng bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt.
- Ráng mỡ gà, có nhà thì giữ.
- Trăng quầng thì hạn, trăng tán thì mưa.
- Quạ tắm thì ráo, sáo tắm thì mưa.
- Ếch kêu uôm uôm, ao chuôm đầy nước.
- Mặt trời có quầng thì hạn, mặt trăng có tán thì mưa.
- Mưa chẳng qua ngọ, gió chẳng qua mùi.
- Mống đông vồng tây, chẳng mưa dây cũng bão cát.
- Rét tháng ba, bà già chết cóng.
- Vàng mây thì gió, đỏ mây thì mưa.
- Chớp thừng chớp bão, chẳng bão thì mưa.
- Tháng bảy heo may, chuồn chuồn bay thì bão.
- Tháng bảy ngâu ra, mồng ba ngâu vào.
- Tháng tám nắng rám trái bưởi.
- Ráng mỡ gà thì gió, ráng mỡ chó thì mưa.
- Trời đang nắng, cỏ gà trắng thì mưa.
- Nắng chóng mưa, trưa chóng tối.
- Trăng mờ tốt lúa nỏ, trăng tỏ tốt lúa sâu.
- Mây xanh thì nắng, mây trắng thì mưa.
4. Ca dao tục ngữ về lao động sản xuất
- Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.
- Nhất canh trì, nhì canh viên, tam canh điền.
- Nhất thì nhì thục.
- Người đẹp vì lụa, lúa tốt vì phân.
- Gió heo may, mía bay lên ngọn.
- Chuồng gà hướng đông, cái lông chẳng còn.
- Năm trước được cau, năm sau được lúa.
- Tháng ba dâu trốn, tháng bốn dâu về.
- Tằm đói một bữa bằng người đói nửa năm.
- Ăn kỹ no lâu, cày sâu tốt lúa.
- Trồng khoai đất nạ, gieo mạ đất quen.
- Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa.
- Một tiền gà, ba tiền thóc.
- Ba tháng trông cây, không bằng một ngày trông quả.
- Làm ruộng ba năm không bằng chằm tăm một lứa.
- Làm ruộng ăn cơm nằm, chăm tằm ăn cơm đứng.
- Được mùa quéo, héo mùa chiêm.
- Tháng giêng trồng trúc, tháng lục trồng tiêu.
- Nắng đan đó, mưa gió đan gầu.
- Giàu đâu những kẻ ngủ trưa, sang đâu những kẻ say xưa tối ngày.
- Lúa chiêm lấp ló đầu bờ, hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên.
- Muốn cho lúa nảy bông to, cày sâu bừa kĩ phân tro cho nhiều.
- Trâu ơi ta bảo trâu này, trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta, cấy cày giữ nghiệp nông gia, ta đây, trâu đấy, ai mà quản công! Bao giờ cây lúa còn bông thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn.
- Người ta đi cấy lấy công, tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề. Trông trời, trông đất, trông mây, trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm. Trông cho chân cứng, đá mềm. Trời êm, bể nặng mới yên tấm lòng.
- Ơn trời mưa nắng phải thì, nơi thì bừa cạn, nơi thì cày sâu. Công lên chẳng quản lâu đâu, ngày nay nước bạc, ngày sau cơm vàng. Ai ơi đừng bỏ ruộng hoang, bao nhiêu tấc đất, tấc vàng bấy nhiêu.
- Cày đồng đang buổi ban trưa, mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày. Ai ơi! Bưng bát cơm đầy, dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.
- Rủ nhau đi cấy đi cày, bây giờ khó nhọc, có ngày phong lưu. Trên đồng cạn, dưới đồng sâu, chồng cày, vợ cấy, con trâu đi bừa.
- Tỏ trăng mười bốn được tằm, tỏ răng hôm rằm thì được lúa chiêm.
- Tháng chạp là tháng trồng khoai, tháng giêng trồng đậu, tháng hai trồng cà. Tháng ba cày vỡ ruộng ra, tháng tư làm mạ, mưa sa đầy đồng.
- Ngày thì đem thóc ra phơi, tối lặn mặt trời đổ thóc vào xay. Một đêm là ba cối đầy, một tay xay giã, một tay giần sàng. Tháng ba ngày tám rỗi ràng, làm sao đủ gạo mùa màng khỏi lo.
- Lợn ăn xong lợn nằm lợn béo, lợn ăn xong lợn réo lợn gầy.
- Gà đen chân trắng mẹ mắng cũng mua, gà trắng chân chì, mua chi giống ấy.
- Được mùa lúa, úa mùa cau, được mùa cau đau mùa lúa.
- Bao giờ đom đóm bay ra, hoa gạo rụng xuống thì tra hạt vừng.
- Trồng trầu đắp nấm cho cao, che cho sương nắng khỏi vào gốc cây. Nửa năm bén rễ bén dây, khôn dầu bã đậu bón tay cho liền.
- Ai ơi nhớ lấy lời này, nuôi tằm ba lứa, ruộng cày ba năm. Nhờ trời hòa cốc phong đăng, cấy lúa lúa tốt, nuôi tằm tằm tươi. Được mùa dù có tại trời, chớ thấy sóng cả mà rời tay co.
- Cơm ăn một bát sao no, ruộng cày một vụ sao cho đành lòng. Sâu cấy lúa, cạn gieo bông, chẳng ươm được đỗ thì trồng ngô khoai.
- Mồng chín tháng chín có mưa, thì con sắm sửa cày bừa làm ăn. Mồng chín tháng chín không mưa, thì con bán cả cày bừa đi buôn.
- Lập thu mới cấy lúa mùa, khác nào hương khói lên chùa cầu con.
- Mạ chiêm ba tháng không già, mạ mùa tháng rưỡi ắt là không non.
5. Ý nghĩa của các câu ca dao tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất
Các câu ca dao và tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất không biết chính xác thời điểm ra đời, nhưng chúng mang theo mình những giá trị tri thức và ý nghĩa sâu sắc. Chúng là những bài học quý giá và truyền thống văn hóa của người Việt Nam.
Câu tục ngữ về thiên nhiên giúp dự báo tình hình thời tiết và cung cấp thông tin quan trọng cho công việc nông nghiệp. Câu tục ngữ này cũng giúp chúng ta hiểu rõ hơn về các hiện tượng tự nhiên và tận dụng chúng một cách hiệu quả.
Tục ngữ về lao động sản xuất khuyến khích phẩm chất xuất sắc của người nông dân như kiên nhẫn và cần cù. Chúng cũng là lời động viên và khích lệ tinh thần cho mọi người gắn bó và cống hiến trong công việc.
Hơn nữa, các câu ca dao và tục ngữ là nguồn tri thức và kinh nghiệm quý báu từ thế hệ này sang thế hệ khác. Chúng giúp người nông dân làm việc hiệu quả, tạo ra sản phẩm chất lượng và đảm bảo kinh tế gia đình.
Cuối cùng, những câu ca dao và tục ngữ thể hiện lối sống văn hóa đẹp của người Việt Nam và truyền dạy tri thức từ thế hệ này sang thế hệ khác, góp phần xây dựng truyền thống “tốt đời, đẹp đạo”.
Sự kết hợp giữa tri thức về thiên nhiên và lao động sản xuất đã tạo ra những câu ca dao và tục ngữ vô cùng đặc biệt. Chính nhờ những tri thức này, chúng ta có thể ứng dụng vào cuộc sống và công việc một cách hiệu quả và sáng tạo. Hãy trân trọng và tận hưởng những bài học đầy ý nghĩa từ thiên nhiên và lao động sản xuất, để cuộc sống trở nên tươi đẹp và thành công hơn.
