Bạn có từng nghe giới trẻ sử dụng từ “vãi” để biểu thị cảm xúc của mình? Cứ không tìm được từ nào phù hợp để diễn tả, họ lại dùng từ “vãi” thay thế. Từ “vãi” có thể mang nhiều ý nghĩa khác nhau, tùy thuộc vào giọng điệu và thái độ sử dụng. Nếu muốn thể hiện sự ngạc nhiên hoặc tán thưởng, bạn có thể nói “vãi”. Ngược lại, nếu muốn diễn đạt sự buồn bực hoặc không thể tin được, cũng có thể dùng từ “vãi”.
Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh cũng đã sử dụng cụm từ “vãi cả linh hồn” trong tác phẩm “Con Chó Nhỏ Mang Giỏ Hoa Hồng”. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ ý nghĩa của từ “vãi” mà giới trẻ đang sử dụng. Vậy từ “vãi” có gì đặc biệt mà trở nên phổ biến như vậy?
Theo PGS TS Hoàng Anh Thi – Phó Giám đốc Trung tâm Ngoại ngữ và Văn hoá Việt Nam, từ “vãi” được giới trẻ hiểu theo nghĩa mới, tức là chỉ cảm xúc quá mức. Chẳng hạn như “nóng vãi” (rất nóng), “xinh vãi” (rất xinh)… Tuy nhiên, giới trẻ không đủ sức để tạo ra nghĩa khác biệt hoàn toàn so với nguyên nghĩa gốc của từ này.
“Cách nói Vãi + x” trở nên phổ biến từ những năm 2010 – 2015. Ban đầu, giới trẻ thích dùng cách nói này, trái ngược với sự thô tục và tục tĩu. Tuy nhiên, để giảm đi tính tục tĩu, nhạy cảm, họ đã loại bỏ phần “x” ở cuối từ, chỉ còn lại từ “vãi” mang nghĩa gốc tối nghĩa. Ngay cả nhiều nhà văn, nghệ sĩ và nhà nghiên cứu cũng đã đưa từ này vào tác phẩm của mình để tương tác với giới trẻ. Khi nghe người khác nói “vãi”, mọi người sẽ nhớ đến cấu trúc “Vãi + x” theo phản xạ.
Ngày nay, những câu nói như “vãi” hoặc “vãi cả” là điều thường thấy trong từ ngữ của giới trẻ. Ai không hiểu sẽ thấy vui nhộn, còn ai hiểu sẽ cảm thấy ngượng ngùng. Tuy nhiên, sự lạm dụng từ “vãi” đang trở nên phổ biến và gây ảnh hưởng tiêu cực đến thuần phong mỹ tục Việt Nam. Thói quen này khiến từ ngữ của giới trẻ ngày càng nghèo nàn, khi không biết dùng từ gì thì họ lại dùng “vãi” mà không suy nghĩ.
So với những thập kỷ trước, đặc biệt trước khi cấu trúc “Vãi + x” ra đời, ngôn ngữ của chúng ta linh hoạt và phong phú hơn rất nhiều. Khi nói về mức độ xấu, chúng ta có thể dùng nhiều cụm từ khác nhau như “xấu quá”, “xấu thậm tệ”, “xấu đau xấu đớn”, “xấu ma chê quỷ hờn”… Tương tự, khi nói đến đẹp, chúng ta cũng có nhiều cụm từ diễn tả như “đẹp quá”, “đẹp mỹ miều”, “đẹp tuyệt trần”, “đẹp nghiêng nước nghiêng thành”, “đẹp chim sa cá lặn”…
Tuy nhiên, giới trẻ ngày nay chỉ biết nói “xấu vãi” và “đẹp vãi”. Mặc dù chúng ta không nói rằng giới trẻ không biết những cụm từ khác, nhưng theo phản xạ thì họ thường lựa chọn từ “vãi” để diễn đạt.
Tóm lại, do tính lém lỉnh, tinh nghịch và sáng tạo, giới trẻ đã biến từ “vãi” – từ vốn vô hại thành một lối nói kém văn minh. Điều này gây ra nhiều hệ lụy và cần được loại bỏ để giữ gìn sự phong phú và đẹp của tiếng Việt.