Sách luôn là kho tàng tri thức vô hạn và là tài sản quý giá của những người yêu thích văn chương. Với bất kỳ ai đam mê sách, chắc chắn bạn luôn muốn tìm hiểu cách bảo quản sách để giữ cho chúng luôn nguyên vẹn, tránh hiện tượng cong góc, ố vàng hay mối mọt. Vậy làm thế nào để bảo quản sách hiệu quả nhất? Hãy cùng Sara khám phá nhé.
Vì sao cần bảo quản sách cẩn thận?
Sách là người bạn đồng hành không thể thiếu, vậy nên hãy luôn nâng niu và quý trọng sách như một báu vật. Việc bảo vệ sách không chỉ đảm bảo lưu giữ giá trị và kéo dài tuổi thọ của sách, mà còn thể hiện sự tôn trọng và yêu quý với “người bạn tri thức”.
Các cách bảo quản sách hiệu quả là gì?
Sách chịu tác động rất lớn từ không khí, độ ẩm và nhiệt độ. Nếu không được bảo quản tốt, sách sẽ bị ẩm mốc, ố vàng và cong vênh. Mối mọt thường tìm nơi ẩn náu trên kệ sách. Khi bị mối mọt tấn công, sách sẽ bị hư hỏng và ám mùi ẩm mốc. Trường hợp nặng hơn, các trang sách sẽ bị mục, ăn mòn, ảnh hưởng đến chất lượng của sách.
Cách bảo quản sách tốt không đơn giản chỉ là sắp xếp ngay ngắn trên kệ sách và vệ sinh kệ định kỳ. Trên thực tế, có rất nhiều cách bảo quản sách không bị ố vàng hoặc mốc, đơn giản và dễ áp dụng. Vậy làm thế nào để bảo quản sách bền đẹp hiệu quả?
Sách khá nhạy cảm với môi trường, cách bảo quản sách sẽ có đôi chút khó khăn
Những cách bảo quản sách như mới
Với những người yêu sách hoặc có thói quen sưu tầm sách, điều quan trọng là không để sách bị hư hỏng. Đặc biệt, với những cuốn sách quý hiếm, có giá trị cao, càng cần có cách bảo quản sách tốt nhất để không làm ảnh hưởng đến chất lượng sách.
Sách khá nhạy cảm với môi trường, trong quá trình bảo quản sách có thể gặp phải một số vấn đề như sau:
- Nhiệt độ và độ ẩm quá cao sẽ khiến sách bị ẩm mốc và mất giấy.
- Để sách nằm yên một vị trí trên kệ mà không thường xuyên vệ sinh lau chùi hoặc cất trong thùng thời gian dài sẽ khiến mối mọt tấn công và làm hư hại sách.
Dưới đây là một số cách bảo quản sách đơn giản để sách luôn bền đẹp như mới:
Dùng bọc sách để giữ sách như mới
Thường sách đã được phủ một lớp kiếng mỏng, nên nhiều người thường bỏ qua thói quen bọc bìa sách. Tuy nhiên, đây là thói quen không tốt và dễ làm hư hỏng sách. Dù trang bìa sách đã được bọc lớp nilon mỏng, nhưng để bảo quản sách lâu dài, nên dùng thêm bìa sách để bọc lớp bìa bên ngoài.
Dùng bọc sách để giữ sách như mới là cách bảo quản sách dễ dàng nhất
Việc bọc sách ngay từ khi mua về giúp sách luôn bền đẹp như mới. Lớp nilon sẽ có tác dụng chống thấm nước và bảo vệ sách khỏi ẩm ướt hiệu quả. Tốt hơn hết, bạn nên thay mới bìa sách sau 3-6 tháng để đảm bảo sách luôn ở trạng thái tốt nhất.
Đặt sách ở những nơi khô thoáng
Sách rất dễ bị tác động bởi hơi nước và độ ẩm, do đó, nếu đặt sách ở môi trường quá ẩm, sách sẽ bị tích tụ hơi nước, gây ẩm ướt và mục nát. Vì vậy, cách bảo quản sách đơn giản nhất là đặt kệ sách hoặc giá sách ở những nơi cao ráo và khô thoáng. Nếu có điều kiện, bạn có thể đầu tư một chiếc tủ chống ẩm và tự cài đặt nhiệt độ, độ ẩm để bảo quản sách tốt nhất. Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng máy hút ẩm mini đặt trong nhà để lưu thông không khí trong nhà tốt hơn, tránh gây ra sự ẩm mốc.
Đặt sách ở những nơi khô thoáng để có cách bảo quản sách tối ưu nhất
Sắp xếp sách cẩn thận sau khi sử dụng
Nhiều người có thói quen đọc sách xong sẽ vứt bừa bãi trên giường, bàn làm việc hoặc ghế sofa. Thói quen này rất dễ làm hư hỏng sách, sách có thể bị rách, quấn mép hoặc cong bìa. Do đó, bạn cần thể hiện thói quen sắp xếp sách gọn gàng trên kệ sách để sách luôn được phẳng phiu như mới. Bạn cũng nên lưu ý không sắp xếp sách quá sát nhau, để tránh làm sách bị trầy xước.
Lưu ý sắp xếp sách cẩn thận sau khi sử dụng
Luôn giữ gáy sách kỹ lưỡng
Gáy sách giống như xương sống của quyển sách, giúp ta dễ dàng cầm đọc sách. Gáy sách sẽ giữ cho các trang giấy không bị bung hay tách rời khỏi nhau. Nếu gáy sách bị hỏng, sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng sách. Do đó, hãy cẩn thận trong cách mở sách và đặt sách lên kệ. Khi đọc sách, tránh mở sách quá 180 độ để tránh làm bung các trang sách ra bên ngoài.
Luôn giữ gáy sách kỹ lưỡng để tránh hỏng hóc sách
Dùng bookmark để đánh dấu trang đã đọc
Một thói quen xấu khi đọc sách là gấp mép sách để đánh dấu. Thao tác này sẽ để lại vết hằn cho trang sách và làm mất đi giá trị của sách. Để bảo quản sách đúng cách, hãy sử dụng bookmark để đánh dấu trang, giữ cho sách luôn phẳng và đẹp.
Dùng bookmark để đánh dấu trang đã đọc là thói quen tốt
Chú ý không gian giữa những cuốn sách
Thông thường, các kệ sách được thiết kế từ hộc tủ đến kệ sách để tiết kiệm diện tích. Tuy nhiên, thiết kế này có thể ảnh hưởng xấu đến sách. Đối với những quyển sách ít đọc, thay vì để sách chồng lên nhau hoặc nhét quá chặt vào kệ sách, bạn nên tạo một khoảng cách nhất định giữa các quyển sách. Mục đích là để tạo sự thoáng đãng, ngăn cản sự hình thành của mối mọt và tránh làm sách bị ẩm. Đây là cách bảo quản sách đơn giản và hiệu quả mà nhiều người áp dụng.
Hãy tạo một khoảng cách nhất định giữa các quyển sách để tạo sự thoáng đãng
Sử dụng gói hút ẩm
Sử dụng gói hút ẩm là một mẹo bảo quản sách phổ biến. Gói hút ẩm giúp sách luôn thông thoáng, tránh ẩm mốc và mối mọt. Chỉ cần treo một vài túi chống ẩm lên kệ sách, sau một thời gian, chúng sẽ hút hết độ ẩm trên kệ sách.
Sử dụng gói hút ẩm là cách bảo quản sách thường thấy
Dọn dẹp kệ sách định kỳ
Kệ sách nên được dọn dẹp và lau chùi định kỳ. Bạn có thể phân bổ thời gian vệ sinh kệ sách khoảng 6 tháng/lần để kiểm tra xem sách có bị hư hỏng, mối mọt tấn công hay không. Việc lau chùi sách còn giúp sách trông luôn bền đẹp như mới. Để tiện cho việc vệ sinh bụi bám trên sách, bạn có thể dùng chổi trang điểm để loại bỏ hoàn toàn hạt bụi.
Dọn dẹp kệ sách định kỳ để bảo quản sách tốt nhất
Lựa chọn chất liệu và kích thước kệ phù hợp
Lựa chọn kệ sách có kích thước và chất liệu phù hợp sẽ giúp bảo quản sách tốt hơn. Tránh chọn kệ bằng gỗ thông hoặc gỗ ép vì chúng rất dễ bị mối mọt. Không nên chọn kệ sách bằng xi măng hoặc kim loại vì khả năng hút ẩm kém, dễ làm sách bị ẩm. Lời khuyên để bảo quản sách tốt hơn là chọn loại kệ làm từ gỗ, có độ cứng và khả năng hút ẩm tốt, khó bị mối mọt tấn công.
Lựa chọn chất liệu và kích thước kệ phù hợp để hút ẩm tốt
Sách bị ố vàng phải làm sao?
Sách bị ố vàng là tình trạng thường gặp cần được xử lý kịp thời để không làm hư hỏng sách. Để làm sạch kỹ, trước tiên hãy vệ sinh bề mặt sách, phủi sạch lớp bụi bẩn bám trên sách. Tháo bìa bọc để làm sạch gáy sách, lật từng trang để loại bỏ bụi bẩn. Dùng tăm bông nhúng vào dung dịch axit oxalic hoặc axit citric rồi chấm trực tiếp lên vết ố vàng trên sách. Sau đó lau sạch lại bằng nước, kẹp giấy thấm vào trang sách và phơi khô sách trong bóng râm.
Sách bị ố vàng là nguyên nhân khiến cho sách dễ bị ẩm hoặc dính nước
Cách chữa sách bị cong hiệu quả
Đối với những người yêu sách, việc bảo quản sách là điều cực kỳ quan trọng. Đặc biệt, họ chú trọng giữ gìn góc sách hoặc trang sách không bị cong vênh. Có rất nhiều nguyên nhân khiến sách bị cong, như sách bị ẩm hoặc bị dính nước. Để xử lý tình trạng này, bạn có thể áp dụng một số mẹo sau đây:
-
Hút ẩm cho sách: Dùng giấy vệ sinh hoặc khăn giấy trắng đặt vào từng trang sách đang bị ẩm. Cẩn thận gấp sách lại và đặt vật nặng lên bề mặt sách. Thường xuyên kiểm tra và thay mới giấy hút ẩm nếu tình trạng sách ẩm quá nặng.
-
Là phẳng sách: Nhiệt sẽ giúp làm phẳng sách nhanh chóng hơn. Tuy nhiên, phương pháp này cần thực hiện kỹ lưỡng. Nếu lần đầu làm, bạn nên lót một tấm vải mỏng lên trên bề mặt sách để đảm bảo an toàn và không làm cháy sách.
Sách bị cong vênh khiến sách bị giảm chất lượng
Ngoài ra, để tránh tình trạng sách bị cong, khi đọc sách không được mở sách quá 180 độ. Đối với những cuốn sách dày, chỉ nên giữ sách trong phạm vi từ 70-110 độ. Cách bảo quản sách tốt nhất là khi xếp sách lên kệ, nên để sách ở vị trí nằm hoặc thẳng đứng vuông góc với kệ. Tránh đặt sách nằm nghiêng vì góc sách sẽ bị cong hoặc xoắn lên trên. Khi đọc sách, hãy đặt sách lên bàn. Nếu muốn nằm đọc sách, hãy nằm sấp và đặt sách trên giường. Đồng thời, tránh ôm sách khi đi ngủ vì sách sẽ dễ bị cong hoặc nhàu.
Làm thế nào khi phát hiện sách bị ẩm mốc hoặc mối mọt?
Nếu quyển sách yêu thích của bạn bị ẩm mốc, đừng lo lắng quá. Bạn có thể phơi sách dưới ánh nắng mặt trời để khô và loại bỏ sự ẩm ướt. Nếu không có ánh nắng, bạn có thể sử dụng bàn ủi. Tiếp theo, hãy dùng một chiếc cọ nhỏ hoặc miếng vải mỏng để làm sạch lớp bột mốc trên trang sách. Cuối cùng, hãy bọc sách cẩn thận để bảo vệ sách tốt hơn.
Bảo quản sách thật tốt để sách không bị mối mọt
Trong trường hợp kệ sách xuất hiện mối, mọt hoặc gián, bạn có thể sử dụng một trong những cách sau:
Treo túi long não trên kệ sách
Treo một túi long não nhỏ lên kệ sách để loại bỏ mối mọt. Nếu kệ sách lớn, bạn cần phân bổ số lượng long não theo từng túi hợp lý. Mùi long não sẽ xua đuổi mối mọt và côn trùng ra khỏi kệ sách hiệu quả.
Treo một túi long não nhỏ trên kệ sách để loại bỏ mối mọt
Sử dụng long não giã nhuyễn
Dùng long não giã nhuyễn và trộn vào cồn 75 độ. Sau đó, dùng một tờ giấy thấm vào hỗn hợp trên khoảng 2-3 phút rồi điều đó. Khi giấy khô, hãy kẹp những tờ giấy đó vào những cuốn sách cách đều nhau để xua đuổi côn trùng và mối mọt.
Sử dụng long não giã nhuyễn giúp xua đuổi mối mọt và côn trùng
Tránh để sách bị mối mọt chung với các sách khác
Trong trường hợp sách bị mối mọt chung với sách khác, bạn phải đốt chúng hoặc mang vứt đi, để tránh tình trạng mối mọt lây lan sang những quyển sách khác. Đây sẽ là cách bảo quản sách tốt nhất, tránh cho tình trạng mối mọt lan tràn khó kiểm soát.
Sách là tài sản quý giá và là kho tàng tri thức vô hạn, cần được giữ gìn và bảo quản
Sách là tài sản quý giá và là kho tàng tri thức vô hạn, cần được giữ gìn và bảo quản. Nếu bạn là một người yêu sách, hãy trân quý việc lưu giữ sách. Hy vọng rằng những cách bảo quản sách hiệu quả trên đây của Sara sẽ giúp bạn có thêm nhiều giải pháp để bảo vệ sách toàn diện và giữ cho sách luôn bền đẹp như mới.
Xem thêm:
