Tác phẩm
1. Tóm tắt
Chào mừng năm mới, Phùng nhận nhiệm vụ đi miền Trung để chụp ảnh cho bộ lịch. Đây cũng là nơi anh từng trải qua những trận chiến chống Mỹ. Sau một tuần làm việc, Phùng quyết định chọn chủ đề cho bộ lịch là chiếc thuyền đánh cá trong buổi sáng bình minh. Nhưng khi trở về, anh chứng kiến một cảnh tượng đau lòng: một người đàn ông đang đánh đập người phụ nữ. Phùng cố gắng can ngăn nhưng lại bị đánh thương. Chánh án Đẩu, bạn của Phùng, mời người phụ nữ đến tòa án để giải quyết vụ việc. Tại đây, đôi bạn nhận ra rằng dù bị đối xử tàn nhẫn, người phụ nữ và con cái cần một người đàn ông chịu trách nhiệm và nuôi sống gia đình. Phùng nhận ra rằng nhìn nhận mọi việc chỉ dựa trên bề ngoài không đủ.
2. Tìm hiểu chung
a. Xuất xứ và hoàn cảnh ra đời
“Chiếc thuyền ngoài xa” là một truyện tự sự đậm chất triết lý của Nguyễn Minh Châu, đại diện cho hướng tiếp cận đời sống từ góc độ thế sự của nhà văn ở giai đoạn sáng tác thứ hai. Truyện ban đầu được in trong tập truyện “Bến quê” (1985) và sau đó được tạo thành một tuyển tập truyện ngắn (1987).
b. Bố cục
Có thể chia truyện thành hai đoạn lớn:
- Đoạn 1: Từ đầu đến “chiếc thuyền lới vó đã biến mất”: Phùng phát hiện hai điều đáng chú ý.
- Đoạn 2: Phần còn lại: Câu chuyện của người phụ nữ làng chài.
3. Tìm hiểu chi tiết
a. Hai phát hiện lớn của Phùng
Phùng phát hiện ra vẻ đẹp nghệ thuật độc đáo và cảnh đời thực đầy nghịch lý.
Phát hiện vẻ đẹp nghệ thuật:
- Đó là một vẻ đẹp lãng mạn, hài hòa, và hoàn hảo.
- Tâm trạng của người nghệ sĩ: xúc động và hạnh phúc.
Phát hiện về cảnh đời thực:
- Hiện thực cuộc sống nghèo khổ và xấu xí của gia đình hàng chài.
- Phát hiện cái đẹp trong việc chồng đánh vợ, bố con xô xát.
Phản ứng và thái độ của Phùng:
- Kinh ngạc và xúc động.
- Can thiệp để giúp người phụ nữ.
- Ngạc nhiên khi chiếc thuyền cùng gia đình hàng chài biến mất.
b. Câu chuyện của người phụ nữ hàng chài
Người phụ nữ hàng chài bị chồng đánh đập nhưng vẫn không bỏ chồng vì cần người đàn ông chịu trách nhiệm và nuôi sống gia đình.
Ý nghĩa câu chuyện của người phụ nữ hàng chài:
- Cuộc sống gia đình chị không đơn giản và ngọt ngào như vẻ đẹp thuần túy mà Phùng đã phát hiện.
- Người phụ nữ này yếu đuối nhưng lại đầy bản lĩnh, thấu đáo và sẵn sàng hi sinh.
- Đời sống không thể nhìn một cách đơn giản, mà phải nhìn đa diện để khám phá vẻ đẹp tiềm ẩn trong cuộc sống.
c. Cảm nhận về các nhân vật trong truyện
Nhân vật người đàn ông hàng chài đại diện cho những người phụ nữ lao động nghèo khổ. Cuộc đời của họ đầy thiệt thòi và cả về thể xác lẫn tinh thần. Họ có vẻ đẹp khuất lấp sau bề ngoài xấu xí và nhẫn nhục, và luôn hi sinh vì tình yêu thương con và sự hiểu biết về người chồng.
Nhân vật người chồng hàng chài là thủ phạm và nạn nhân của cuộc sống nghèo khổ. Anh ta là nguồn sức mạnh cho vợ con và minh chứng cho quy luật hoàn cảnh nảy sinh tính cách.
Nhân vật chị em thằng Phác là nạn nhân đáng thương của bi kịch gia đình. Cô yêu thương mẹ sâu sắc nhưng đôi khi cũng trở nên bất mãn.
Nhân vật nghệ sĩ Phùng là một nghệ sĩ – chiến sĩ chân chính. Anh ta có những phát hiện quan trọng và ghét bất công. Phùng có cái nhìn đa chiều và khám phá đúng bản chất cuộc sống.
d. Giá trị nội dung
Truyện thể hiện khát vọng tìm kiếm và tôn vinh những vẻ đẹp tiềm ẩn trong con người. Nó ca ngợi tầm quan trọng của một cốt cách nghệ sĩ mẫn cảm và khám phá những triết lý nhân sinh sâu sắc.
e. Giá trị nghệ thuật
Truyện có cốt truyện độc đáo và điểm nhìn từ nhân vật Phùng mang tính tự nhiên, khách quan và chân thực. Ngôn ngữ của truyện tự nhiên, sống động và phù hợp với tính cách của các nhân vật.
Sơ đồ tư duy – Chiếc thuyền ngoài xa
